Stres to największy wróg człowieka. Towarzyszył mu od zarania dziejów i towarzyszy nadal. Zmieniły się jedynie stresory, a jest ich naprawdę wiele. Za największe stresory zalicza się pracę, śmierć bliskiej osoby, kłopoty finansowe, problemy osobiste czy nawet wychowanie dzieci. Największą sztuką jest umiejętność radzenia sobie z stresem i rozładowywanie narastającego napięcia już w zarodku. Gromadzenie w sobie złych emocji jak lęk, smutek, apatia, nerwowość czy frustracja, tylko nasila problem.
Jedną z metod łagodzenia skutków stresu jest fitoterapia, czyli leczenie ziołami, w moim odczuciu bardzo skuteczne. Choć ziół o działaniu uspokajającym, tonizującym układ nerwowy jest wiele, tymi wiodącymi są kozłek (waleriana), melisa, lawenda oraz chmiel. Bardzo często zioła stosuje się w mieszankach. Wówczas ich działanie jest mocniejsze.
Zioła na uspokojenie skutecznie wyciszają nerwy, pozwalają się odprężyć bez uczucia otumanienia. Ułatwiają też zasypianie. W porównaniu z lekami farmakologicznymi na receptę, są bezpieczne i na ogół nie wywołują skutków ubocznych. Zioła możemy stosować zarówno pod postacią naparu (herbatki), syropów, kropli, nalewek czy tabletek, przy czym najsilniej działają tabletki oraz wyciągi alkoholowe. Warto sięgać preparaty ziołowe, kiedy tylko odczuwamy wzmożone napięcie, nerwowość czy niepokój.
Lepiej jest zahamować objawy stresu naturalnymi metodami, niż potem leczyć jego zgubne skutki. Oczywiście silne objawy psychiczne wymagają konsultacji psychiatrycznej i ewentualnego stosowania leków.
Poniżej przedstawiam kilka wybranych przeze mnie ziół o działaniu uspokajającym, które uważam za najskuteczniejsze 🙂 Sama po nie sięgam, kiedy odczuwam stres i napięcie.
▌MELISA Melissa officinalis L.
◎ stres, lęk, niepokój, bezsenność. U kobiet ciężarnych melisa znosi mdłości zaś u matek karmiących poprawia laktację.
Melisa jest znaną od wieków rośliną na skołatane nerwy. Nie tylko uspokaja, ułatwia zasypianie, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit ale też poprawia apetyt i trawienie oraz zwiększa koncentrację. Melisa ma bardzo przyjemny smak, dlatego wiele osób chętnie sięga po herbatkę z tej rośliny (Melissa –fix). Zioło to wchodzi w skład preparatów złożonych jak krople Nervosol, Melisana Klosterfrau czy płyn Stres Farm.
▌KOZŁEK (WALERIANA) Valeriana officinalis L.
◎ stany nerwicowe – lęk, bezsenność, migreny, niepokój, histeria.
Korzeń kozłka zawiera około 120 aktywnych chemicznie substancji, z czego wyodrębniono najważniejsze: walepotriaty (irydoidy) oraz kwas izowalerianowy. Walerianę można przyjmować zarówno pod postacią naparu (ma on jednak nieprzyjemny zapach), tabletek (Valerin, Validol, Kalms), kropli jak i nalewki. Waleriana w przeciwieństwie do leków nasennych nie wywołuje uzależniania ani zaburzeń psychicznych.
Kozłka nie powinno się stosować długotrwale, gdyż może powodować zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, bóle głowy, pobudzenie a nawet bezsenność. Po miesiącu stosowania należy zrobić 2 tygodniową przerwę. Preparatów z kozłka (zwłaszcza tabletek i wyciągów alkoholowych) nie powinny przyjmować kobiety w ciąży ani matki karmiące.
▌LAWENDA Lavandula officinalis
◎ nerwica, stany lękowe, depresja, bezsenność, histeria.
Lawenda znana jest ze swojego bardzo przyjemnego zapachu, który uspokaja i lekko odurza. Roślina ta działa rozkurczowo oraz tonizująco na układ nerwowy. W medycynie naturalnej stosuje się zarówno suszone kwiaty lawendy (zwykle do mieszanek ziołowych), jak i olejek lawendowy (Oleum Lavandulae). Lawenda wchodzi w skład kropli Nervosol oraz płynu Stres Farm. Przy bezsenności polecam skropić 1-2 kroplami olejku lawendowego poduszkę lub piżamę w okolicach szyi.
▌CHMIEL Humulus Lupulus L.
◎ pobudzenie nerwowe, bezsenność, pobudliwość seksualna.
▌RUMIANEK Matricaria chamomilla
◎ pobudzenie nerwowe, napięcie, bezsenność.
Rumianek działa łagodnie uspokajająco, przeciwzapalnie i rozkurczowo. Nie bez powodu podaje się go niemowlętom na dobre trawienie i ułatwienie zasypiania. Roślina ta jest zazwyczaj łączona z innymi ziołami uspokajającymi, choć całkiem dobre efekty daje również herbatka z rumianku. Nie tylko uspokaja ale też usprawnia trawienie.
▌DZIURAWIEC Hypericum perforatum L.
◎ umiarkowane stany depresyjne, nerwica, stres, wyczerpanie nerwowe, bezsenność.
Dziurawiec warto pić pod postacią herbatki wieczorem przez dłuższy czas. W smaku jest niestety trochę gorzki ale można się do niego przyzwyczaić albo słodzić napar miodem. Dziurawiec można również przyjmować w formie tabletek (Deprim, Deprimobon), soku lub nalewki, które działają mocniej od naparu. Aby kuracja dziurawcem okazała się skuteczna, powinna trwać przynajmniej 6 tygodni. Zwykle poprawę samopoczucia odczuwa się już po 2-3 tygodniach stosowania.
źródło zdjęcia pixabay.com
▌OWIES Avena Sativa
◎ stres, wyczerpanie nerwowe fizyczne, lekkie stany depresyjne, bezsenność.
Owies działa przeciwdepresyjnie, uspokajająco i ogólnie wzmacniająco. Poprawia również przemianę materii a także reguluje pracę układu hormonalnego. Warto regularnie jadać płatki owsiane, które są bogate w liczne składniki odżywcze. Owies jest bardzo skuteczny zwłaszcza w problemach z bezsennością, za sprawą zawartej w nim naturalnej melatoniny, hormonu odpowiedzialnego na regulację rytmu snu i czuwania. Bardzo dobrze działa domowa nalewka z ziela owsa. Wystarczy kupić jedynie ziele owsa i spirytus. Ziele owsa znajduje się także w składzie płynów Stres Farm oraz Sedomix. Można też popijać napar z owsa lub łączyć go z innymi ziołami uspokajającymi, jak lawenda, dziurawiec i melisa.
▌LIPA Tilia cordata Mill.
◎ nadmierna pobudliwość nerwowa.
Lipa zmniejsza napięcie nerwowe. Jest popularnym środkiem napotnym, pomocnym w przeziębieniu i towarzyszącym mu infekcji górnych dróg oddechowych. Lipa działa też przeciwzapalnie, wykrztuśnie i osłaniająco. Herbatka z lipy wypita przed snem skutecznie relaksuje i ułatwia zasypianie.
▌WERBENA Verbena officinalis
◎ stany depresyjne, pobudzenie nerwowe, stres, bezsenność.
▌PREPARATY ZIOŁOWE Z APTEKI NA USPOKOJENIE
Wybrałam te sprawdzone (także przeze mnie) i najbardziej znane ziołowe wyroby. 
1. Krople walerianowe – zawiera wyciąg z waleriany (kozłka) na alkoholu.
2. Melisana Klosterfrau – to preparat złożony. Zawiera melisę, kłącza omanu, arcydzięgiel, imbir, goździki, kłącza galangi, owoce pieprzu czarnego, korzeń goryczki, owocnię pomarańczy, korę cynamonowca, kwiat strączyńca i owoc kardamonu.
3. Validol – tabletki do ssania; zawierają mentol i kwas izowalerianowy.
4. Nervosol – krople; zawierają kozłek, melisę, chmiel, lawendę i arcydzięgiel.
5. Senospasmina (Passispasmin) – syrop; zawiera kozłek, głóg, chmiel i męczennicę.
6. Stres Farm – płyn; zawiera ziele owsa, melisę, lawendę, chmiel, lipę, rozmaryn, magnez i witaminę B6.
7. Nervosan – mieszanka ziół do zaparzania, zawierająca w składzie kozłka (walerianę), rumianek, krwawnik, miętę oraz melisę.
8. Nervogran – granulat; zawiera ten sam skład co Nervosan.
9. Krople uspokajające (Hasco Lek) – zawierają w składzie kozłka, melisę, arcydzięgiel, chmiel oraz lawendę.
10. Sedomix – krople zawierające w składzie chmiel, owies, dziurawca, melisę, walerianę, głóg i różę.
11. Valused – syrop zawierający w składzie męczennicę, chmiel i kozłka (walerianę).
▌AROMATERAPIA – OLEJKI KTÓRE WARTO WDYCHAĆ W STRESIE, STOSOWAĆ DO KĄPIELI LUB MASAŻU
◈ olejek lawendowy
◈ olejek bergamotowy
◈ olej różany
◈ olejek geraniowy
◈ olejek sandałowy
◈ olejek z rumianku
◈ olejek z szałwii muszkatołowej
◈ olejek neroli
◈ olejek bazyliowy
◈ olejek jaśminowy
Zioła są bardzo pomocne w złagodzeniu stresu. Warto sięgać po nie, kiedy tylko czujemy niepokój, napięcie, rozdrażnienie czy mamy kłopoty z zasypianiem. Zioła w przeciwieństwie do leków farmakologicznych są uznawane na ogół za bezpieczne. Jeśli przestrzega się zasad ich dawkowania (mam tu na myśli zwłaszcza preparaty apteczne), nie ma obaw przed skutkami ubocznymi czy uzależnieniem. Życzę wam, aby w waszym życiu było możliwie jak najmniej stresu i nerwowych momentów 🙂
Helen
Bibliografia:
Jean Carper, Cudowne kuracje, Warszawa 2001, s. 134-143.
J.Górnicka, Apteka Natury, Poradnik Zdrowia, Warszawa 2005.
Z babcinego notatnika, Zielnik, Białystok 2012.
Księga Zdrowia Ziołowa Apteka Domowa, Poznań, 2011.
A.Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1989.
https://portal.abczdrowie.pl/ziola-na-stres
Nigdy nie zapomnę, jak brałam krople walerianowe, a mój kot w domu rodzinnym wręcz rzucał się do mojej twarzy z agresją, wpadał w jakiś obłęd gdy je czuł, zupełnie nie poznawałam zwierzaka. Szybko je wyrzuciłam.
Koty bardzo lubią zapach waleriany. Wprawia je w stan zachwytu 🙂
Ja czasami piję melisę 🙂 Dobrze mi się po niej śpi 🙂
dokładnie,robie podobnie 😉
Czasem są takie momenty w życiu, że zioła uspokajające bardzo się przydają.
Zgadzam się z Tobą. Ja po zioła, zwłaszcza herbatki sięgam regularnie, bo je lubię i dobrze wpływają na moje samopoczucie 🙂
Bardzo lubie takie wpisy 😉 Ja czasem pije herbatkę / melise na noc 😀
Przyznam, że nie wszystkie znałam a właściwie nie wiedziałam, że mają działanie uspokajające. Melisę mam nawet w doniczce. Bardzo wdzięczna i ładnie pachnąca (cytrynowo) roślinka. Polecam posiać sobie do doniczki w domu 🙂
Chyba ją sobie posieję. Na razie mam na oknie tylko miętę kupioną na straganie latem 🙂
Warto, można też pewnie kupić taką już gotową w doniczce 🙂
Tak 🙂