Endometrioza (z łac. Endometriosis) to dość tajemnicza choroba, która dotyka około 10% kobiet[i], zwykle nastolatki i kobiety w wieku rozrodczym. Rzadziej pojawia się u kobiet wieku okołomenopauzalnym. Endometriozę nierzadko trudno zdiagnozować, bowiem daje nieswoiste objawy, które są zwykle bagatelizowane.
Dlaczego zdecydowałam się napisać artykuł właśnie o endometriozie? Bo sama na nią choruję od 20.roku życia. Dopiero teraz po przeszło 15 latach dojrzałam do tego, by nagłośnić temat endometriozy u kobiet. Nie ukrywam, że jest to dla mnie bardzo osobisty i intymny. Chciałabym przybliżyć wam specyfikę tego schorzenia, byście były czujne, ponieważ nieleczona endometrioza może prowadzić do bezpłodności i poważnych problemów ze zdrowiem.
❦ Co to jest endometrioza?
Endometrioza to inaczej gruczolistość zewnętrzna. Endometrium czyli błona śluzowa macicy podczas miesiączki zamiast złuszczać się i wypływać wraz z krwią zaczyna cofać się wgłąb (wsteczne miesiączkowanie) do narządów rozrodczych, tworząc zrosty i w efekcie torbiele. Ogniska endometrium mogą zagnieździć się w jajowodach jajnikach, otrzewnej, w jelitach, pęcherzu, płucach, odbycie czy nawet w bliźnie po cesarskim cięciu tworząc stan zapalny.
Podczas menstruacji komórki endometrium zachowują się tak jak te wewnątrz macicy – czyli krwawią. Dochodzi jakby równoległej miesiączki poza macicą. Zrosty endometrium przy kolejnych miesiączkach się powiększają. Przyczyniają się tym samym do tworzenia torbieli endometrialnych.
❦ Endometrioza w skrócie to:
- bolesne miesiączki
- bolesne współżycie
- obniżenie płodności
❦ Endometrioza – przyczyny
Nie ma jednoznacznej przyczyny tej choroby. Pierwsze przypadki endometriozy zarejestrowano w XIX wieku. Do dziś lekarze nie wiedzą do końca dlaczego u jednych kobiet do chodzi do endometriozy a u innych nie. Przyczynę powstawania endometriozy upatruje się głównie w nieprawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Duże znaczenie mają także czynniki genetyczne, hormonalne i środowiskowe (narażenie m in. na występowanie dioksyn).
❦ Endometrioza – typowe objawy
Endometrioza w większości przypadków występuje u młodych kobiet. Objawy tego schorzenia są nierzadko mylone z innymi jednostkami chorobowymi albo wręcz bagatelizowane. U niektórych kobiet (20% przypadków) endometrioza może także przebiegać zupełnie bezobjawowo. Do najczęstszych objawów endometriozy należą:
✪ częste bóle brzucha, które nasilają tuż przed miesiączką i w jej trakcie. Mogą to być typowe bóle brzucha, podbrzusza, jajników, bóle w okolicy krzyżowej, ból promieniujący do odbytu albo pęcherza. Ból jest przeszywający, rwący, zwykle promieniuje do nóg, krzyża, pośladków albo odbytu.
✪ ból owulacyjny
✪ nieregularne i obfite miesiączki
✪ bóle podczas oddawania moczu lub stolca
✪ bóle podczas stosunku
✪ nawracające zaparcia lub biegunki
✪ wzdęcia
✪ problem z zajściem w ciążę u kobiet które się o nią starają (niepłodność)
✪ plamienia między miesiączkami
✪ krew w moczu lub krew w stolcu
Inne mniej swoiste symptomy endometriozy:
✪ Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
✪ migreny i zawroty głowy
✪ zaburzenia snu
✪ nerwica
✪ zmiany nastroju
✪ nocne poty
✪ uczucie chłodu
✪ ciągłe zmęczenie
✪ nudności i wymioty
✪ częste oddawanie moczu
✪ ból ramienia
✪ bóle w klatce piersiowej
✪ bóle nóg i kolan (podobny do rwy kulszowej)
✪ alergie pokarmowe
źródło zdjęcia: www.medicalnewstoday.com
Dolegliwości bólowe występują w wyniku comiesięcznego krwawienia z ognisk endometriozy i towarzyszącego im stanu zapalnego. Zwykle rozpoznanie endometriozy zajmuje średnio 8-10 lat. Bywa że kobiety chodzą od lekarza do lekarza ze swoimi dolegliwościami i nie otrzymują jednoznacznej diagnozy. Ja miałam duże szczęście, ponieważ endometriozę rozpoznano u mnie dość szybko, bo w wieku 20 lat. Już jako nastolatka cierpiałam na bardzo silne bóle menstruacyjne. Mama powtarzała, że to normalne i przejdzie jak urodzę pierwsze dziecko. Ból jednak nie przechodził…
Endometrioza nie jest chorobą śmiertelną, niemniej jednak nieleczona może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i stwarzać konieczność częstych operacji chirurgicznych. Endometrioza to choroba przewlekła, która niestety pogarsza jakość życia. Na szczęście endometrioza to nie rak. Zrosty i wszelkie torbiele mają charakter łagodny.
❦ Endometrioza przyczyną niepłodności u kobiet
Blisko 35%-50% kobiet leczących się na niepłodność ma zdiagnozowaną endometriozę. Endometriozę najczęściej diagnozuje się, kiedy dochodzi do usunięcia torbieli np. na jajnikach i pobraniu wycinku do badania histopatologicznego. Pomocne jest dopochwowe USG, badanie palpacyjne oraz wykonanie markera CA-125 (badanie krwi). Czasem też stosuje się rezonans magnetyczny miednicy mniejszej lub badanie USG przezodbytnicze.
❦ Endometrioza – leczenie
Leczenie endometriozy jest zależne od stopnia (I-IV) zaawansowania zmian endometrialnych. Z powodu braku jednoznacznych przyczyn tej choroby stosuje się leczenie objawowe endometriozy, celem jej złagodzenia i „wyciszenia”. Do dziś nie udało się opracować leku na endometriozę, który by skutecznie wyleczył całkowicie. Medycyna konwencjonalna oferuje leczenie farmakologiczne lub operacyjne. W przypadku leczenia farmakologicznego stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz hormonalne.
❦ Endometrioza – moje spojrzenie na tę chorobę
W moim przypadku długotrwałe leczenie hormonalne okazało się najlepszą metodą wytłumienia ognisk endometriozy. Od kilkunastu lat jestem pod stałą kontrolą lekarza ginekologa. Średnio co pół roku mam robione USG narządów rodnych. Od wielu lat muszę przyjmować leki hormonalne (tabletki antykoncepcyjne), praktyczne aż do menopauzy. Niestety nie obyło się bez dwóch operacji. Pierwsza miała miejsce na początku, kiedy wykryto u mnie torbiel na jajniku oraz po kilku latach, kiedy na kilka odstawiłam leki. Wówczas pojawił mi się guz w ścianie pęcherza.
Tabletki antykoncepcyjne skutecznie tłumią w większość objawów bólowych. Kiedy je odstawiłam na dłuższy czas, wszystko wróciło ze zdwojoną siłą. Obecnie mam idealnie dobraną dawkę leków hormonalnych, po których bardzo dobrze się czuję a dolegliwości bólowe są minimalne. Pojawiają się tylko podczas miesiączki ale są dużo słabsze. Nauczyłam się z tym żyć. Minusem ciągłego przyjmowania leków hormonalnych jest brak możliwości zajścia w ciążę. Jeśli ją planujecie, trzeba być ostrożnym, gdyż konieczność odstawienia tabletek i późniejszego odczekania (najlepiej ze 3 miesiące) stwarza ryzyko nasilenia endometriozy. A nie wiadomo jak szybko uda się zajść w ciążę.
❦ Podsumowanie
Gorąco zachęcam zwłaszcza nastolatki i młode kobiety do tego, aby były czujne, zwłaszcza jeśli występują u nich silne dolegliwości bólowe i towarzyszą im nieregularne cykle. Bądźcie uważne i nie lekceważcie jakichkolwiek niepokojących objawów. Ja miałam dużo szczęścia, bo stosunkowo szybko wykryto u mnie endometriozę. Trafiłam też na bardzo dobrego i kompetentnego lekarza.
W leczeniu endometriozy jako choroby przewlekłej którą się ma przez całe życie jest równie odpowiednia dieta o której napiszę już w osobnym wpisie.
Zachęcam was gorąco do zadawania pytań i komentowania.
Helen
[i] W Polsce na endometriozę choruje około 1 mln kobiet.
Czytałam sporo o tej chorobie i wiem, że to niełatwe. Bardzo Cię podziwiam, bo endometrioza daje popalić, choć szczęśliwie zdiagnozowano ją u Ciebie wcześnie, więc wiesz z czym masz do czynienia. Wiele kobiet dowiaduje się w późnym wieku o endometriozie, kiedy ta już spowodowała ogromne spustoszenia w ich organizmie.
Dokładnie, najważniejsze jest wczesne wykrycie tej choroby i nie bagatelizowanie objawów.
Jest mi strasznie i to strasznie przykro, że Cię taka choroba dopadła. Przyznam, że nie miałam wcześniej o tym pojęcia i nie wiedziałam, że takie coś jest. Dobrze, że piszesz o tym i mam nadzieję, że nie jednej kobiecie pomożesz tym tekstem. Brawo za odwagę do poruszania takich osobistych tematów i życzę całkowitego wyzdrowienia !
Dziękuję bardzo za miłe i pocieszające słowa! Długo zastanawiałam się nad publikacją tego wpisu, zwyczajnie się wstydziłam.